Een actieve stedentrip in Leipzig: bijzondere (outdoor-)tips

21 juni 1884: in de gloednieuwe Baumwollspinnerei in Leipzig wordt de eerste katoen geproduceerd. Ruim 130 jaar later slenteren ik samen met een paar vrienden over het industrieterrein. Geen katoen, maar kunst wordt hier vandaag de dag gemaakt. Zo’n honderd kunstenaars wonen en werken hier, en twee keer per jaar gaan alle deuren open. Op een kraakheldere, maar ijskoude dag in het voorjaar was het zo ver: tijdens de Große Frühjahrsrundgang konden we op ontdekkingstocht in de Baumwollspinnerei.

In de Baumwollspinnerei bevinden zich elf galerijen, een groot kunstencentrum, honderd kunstenaars, een fietsenmaker, een goudsmid en nog veel meer. Ik vond het vooral erg bijzonder om de woon-werkruimtes van de kunstenaars te zien. Tussen de kunstwerken, verftubes en krantenknipels stond bijvoorbeeld opeens een bed. Met een tandenborstel op het nachtkastje. De kunstenaars staan hier op en gaan hier weer slapen. En tijdens de open dagen krijg je een uniek kijkje in het leven van de creatieve bewoners van de Baumwollspinnerei.

We liepen van kamer naar kamer, van schilderij naar foto-installatie, van beeldhouwkunst naar keramiekwerkplaats. Behalve dat het interessant is om naar de kunst te kijken, is ook het terrein erg bijzonder. Op het ruim 10 hectare grote industriegebied staan bijzondere gebouwen met mooie industriële details. Ik keek er mijn ogen uit. Zo gaaf! Na een paar uur waren we ondanks het voorjaarszonnetje erg koud geworden en warmden we op met chocolademelk in het café Die Versorger. Nog leuker vond ik trouwens de open dag later in het jaar, toen het wat warmer was. Toen kon je tussen het kunst kijken door een drankje en hapje bij een foodtruck halen en even chillen in het gras. Ook waren er kunstmanifestaties in de open lucht.

Dat op zich is natuurlijk geen reden om de universiteit binnen te wandelen, de architectuur is dat wél. In 2012 werd op de plek waar tot 1968 een zelfde soort gebouw stond een supermodern gebouw neergezet. Met een dikke knipoog naar het verleden want het lijkt duidelijk op het gebouw dat gebombardeerd werd, maar dan wel in een nieuw jasje. En wist je dat het gebouw zelfs een Nederlands tintje heeft? Het ontwerp is namelijk van de hand van de Nederlandse architect Erick van Egeraat. Als je nog niet genoeg hebt van dit sterke staaltje architectuur, kun je ook nog de Bibliotheca Albertina bezoeken. Zelden heb ik zo’n mooie universiteitsbibliotheek gezien. Het spel van koepels, glas, bogen, historische details en hypermoderne lijnen is onwijs erg indrukwekkend.

Het klassieke uitzichtpunt: de Panoramatoren in het centrum van Leipzig

Als je een rondje door Leipzig hebt gewandeld, is de grote glimmende MDR-toren je vast niet ontgaan. Vroeger was dit een gebouw van de Universiteit Leipzig, nu is de televisie- en radio-omroep van Midden-Duitsland hier gevestigd. Op de 31e verdieping vind je een restaurant met dakterras. Toegang kost 3 euro, maar als je in het café iets bestelt, krijg je het geld weer terug. Op het dakterras heb je een 360º-uitzicht over heel Leipzig. Tip: als je een waar kleurspektakel wil zien, zorg dan dat je minstens een halfuur voor zonsondergang de toren beklimt. Dit is het moment dat de hemel zich paars, roze en oranje kleurt. Spectaculair!

Voor een geheel gratis, maar prachtig uitzicht over Leipzig zit je op de Fockeberg goed. Tussen de wijken Connewitz en Südvorstadt in bevindt zich een enorme heuvel. Met een slingerend pad kom je op de top van de heuvel waar zich een groot grasveld omringd door bomen bevindt. Er zitten een paar open plekken, waardoor de bomen een soort natuurlijk venster vormen. Hierdoor heb je een fantastisch uitzicht op de skyline van Leipzig en het Völkerschlachtdenkmal. Deze plek is voornamelijk bekend bij de Leipzigers zelf en daarom extra leuk want echt heel druk wordt het hier nooit. Het voordeel van deze plek is bovendien dat er nauwelijks lichtvervuiling is, waardoor je met het ondergaan van de zon de kleuren van de lucht heel goed kan zien en daarna sterren kunt spotten. Een aanrader om je stedentrip in Leipzig op een bijzondere manier af te sluiten!

Plagwitz en Lindenau werden in de 19e eeuw typische voornamelijk bewoond door de arbeiders van de fabrieken aan de rand van de stad. Toen de industriële revolutie over zijn hoogtepunt was, werd er nog nauwelijks in deze wijken geïnvesteerd. Er kwam veel leeg te staan, gebouwen vervielen en het was zeker niet the place to be. Hoe anders is dat nu! Langzaam maar zeker worden de gebouwen gerenoveerd, vestigen zich kunstenaars en start-ups in de voormalige fabriekspanden en zijn de twee wijken een dé plek voor liefhebbers van kunst, design en street art geworden.

Je kunt natuurlijk de tram nemen en vervolgens lopend op ontdekkingstocht in de wijken Plagwitz en Lindenau gaan, maar veel leuker is het om een fiets te huren. Je kunt dan lekker veel zien terwijl je ook nog flexibel genoeg bent om af te stappen als je daar zin in hebt. Straten en plekken die je zeker niet mag overslaan als je van street art houdt, zijn de Giesserstraße, de Bermuda Dreieck, het voormalige station Leipzig-Plagwitz, het Kunstkraftwerk, het Tapetenwerk en de Karl-Heine-Straße.

Tip: Nog niet klaar met de street art? Ook in de zuidelijke wijken Südvorstadt en Connewitz zul je veel straatkunst ontdekken. Reden te meer om een hele dag een fiets te huren en een rondje door Leipzig te fietsen.

Leipzig kan je heel goed ontdekken te voet, met de fiets of… met de kano! Huur op een mooie dag een kano of kajak bij een van de vele aanbieders in de binnenstad en leer de stad vanaf het water kennen. Je kunt verschillende rondjes door de stad en de omgeving kanoën. Fanatiekelingen kunnen zelfs helemaal naar de Cospudener See peddelen! Maar ook met weinig inspanning kom je op de mooiste plekjes. Volg bijvoorbeeld dezelfde route als ik en ontdek de alternatieve kant van Leipzig vanaf het water.

Toen ik ’s ochtends zag dat het een zonnige zaterdag beloofde worden, belde ik bij de vriendin om de hoek aan: ‘Heb je zin om te kanoën?’ We waren het al langer van plan, maar het was er steeds niet van gekomen. Vandaag wel en een kwartiertje later stonden hadden we onze rugzak ingepakt met zonnebrandcrème, een kleine picknick en een waterdicht hoesje voor de telefoon. Op weg richting het water belde ik de Bootsverleih Herold: die hadden nog wel twee kano’s voor ons liggen.

Vanaf de verhuurder peddelden we over de Weiße Elster in de richting van het centrum. Je kunt ervoor kiezen helemaal door te gaan tot het einde van de Weiße Elster tot je daar rechts afslaat het Elsterfluttbett op. Dat is erg leuk omdat je dan door het Clara-Zetkin-Park peddelt, onder de Sachsenbrücke door en ook even kunt aanleggen voor een picknick in het park. In de zomer is het hier altijd gezellig druk met studenten die genieten van de zon, mensen die muziek spelen en zelfs mensen die bbq’en. Als je de hele tijd rechtdoor blijft kanoën, kom je vanzelf bij de Cospudener See uit. Het werd ons iets te rechttoe-rechtaan en dus draaiden we na een korte pauze om en ging weer de Weiße Elster op.

In plaats van naar de bootverhuurder terug te varen, sloegen we na een dikke kilometer af het Karl-Heine-Kanal op. De indrukwekkende gebouwen die je hier ziet, zijn de Buntgarnwerke. Dit gebouw met herkenbare baksteen-fassade en een gave brug van steen en glas over het water werd gebouwd aan het einde van de 19e eeuw, toen de textielhandel steeds belangrijker voor Leipzig werd. We voeren onder de brug door het kanaal op en dan door de wijken Plagwitz en Lindenau. Dit was mijn favoriete stukje! Ook vanaf het water krijg je de bijzondere sfeer van deze wijken heel goed mee, kun je street art zien en vanuit je kano zie je nog beter hoe groen het hier is. We peddelden door tot het einde van het kanaal, ongeveer ter hoogte van de Baumwollspinnerei, en keerden toen weer terug op weg naar de kanoverhuurder.

De snelste route vanaf de rand van het park aan de centrumzijde naar de uitzichttoren is 2,5 kilometer. Je wandelt vanaf de dierentuin in noord-westelijke richting bijna helemaal naar de andere kant van het park. Een verrassend leuke wandeling, zo bleek toen we op zoek gingen naar de toren. Plotseling zagen we giraffen met hun lange nekken boven het hek uitkijken. Aan de parkzijde heeft de Zoo Leipzig een speciaal uitzichtpunt gemaakt. Over slingerende bospaadjes vervolgden we onze weg tot we opeens een paadje omhoog zagen. We beklommen de heuvel en daar stond ‘ie dan goed verstopt tussen de bomen: de uitzichttoren. We klommen omhoog en ontdekten waarom deze toren zijn bijnaam Wackelturm (‘Wiebeltoren’) heeft gekregen… Maar dat ben je snel vergeten als je het uitzicht ziet hoor: de toren wordt omringd door een zee van bomen en in de verte zijn het Neue Rathaus en de televisietoren te zien.

Als je een van de hierboven genoemde uitzichtpunten bezoekt, zul je zien dat er heel veel groen in en rondom Leipzig is. Als je op stedentrip naar Leipzig gaat, kun je dat perfect combineren met een paar dagen wandelen of fietsen in de omgeving.

Het was hier trouwens niet altijd zo groen. Sterker nog, een paar decennia terug bevonden zich hier de stinkende bruinkoolmijnen. De meeste mijnen zijn sinds het einde van de DDR om sociaal-politieke redenen en ten behoeve van het milieu gesloten. De meeste uitgegraven gebieden – ook wel restgaten genoemd – liepen onder water. Soms door regenwater, soms door instroom van vertakkingen van de Saale en de Elster, soms op een kunstmatige manier. Op die manier is het Leipziger Neuseenland ontstaan.

Een van de bekendste meren is de Cospudener See, door Leipzigers ook wel liefdevol Cossi genoemd. Deze ligt op ongeveer acht kilometer fietsen vanuit de binnenstad van Leipzig en ik kan je aanraden een fietstocht erheen te maken. Binnen tien minuten laat je de drukte van de stad achter je en fiets je al door het bos. Eerst door het dichtbegroeide Naturschutzgebiet Elster- und Pleiße-Auewald, waar je ook nog een tussenstop bij het Wildpark kunt maken, daarna door het Landschafstpark Cospuden. Allebei prachtig en heerlijk relaxed fietsen.

Eenmaal aangekomen bij het meer kun je neerploffen in het zand, een cocktail drinken bij de strandbar, een duik nemen in het frisse water of een SUP huren. Eenmaal op adem gekomen, is het de moeite waard een rondje om het meer te fietsen en ook de uitzichttoren helemaal aan het andere uiterste te bezoeken. Als je terug bent bij het noordelijke puntje van de Cospudener See, kun je -als je geen zin meer hebt om te fietsen – met fiets en al in de tram of bus stappen om weer terug naar het centrum te rijden.

De Cospudener See is niet het enige meertje dat zich op fietsafstand van het centrum bevindt! Iets oostelijker ligt Markkleeberger See (ongeveer 9 km). Dit is een goede bestemming voor een actief dagje weg want je kunt hier suppen, windsurfen, kanoën, een boottochtje maken of… gewoon lekker chillen op het strand. Veel kleiner, maar ook veel rustiger is het bij de Kulkwitzer See (ongeveer 10 km fietsen). Aan de ene kant van het meer ligt een camping, de rest wordt omzoomd door bos. Vanwege de bijzonder goede waterkwaliteit is dit meer heel geschikt om te zwemmen, maar er is bijvoorbeeld ook een mogelijkheid om te waterskiën.