Ben je tijdens je bergwandeling wel eens een groepje grazende gemzen tegengekomen? Of vloog er een keer een arend over terwijl je op een bergtop je broodje zat te eten? Dan weet je hoe indrukwekkend zo’n ‘dierenmoment’ is. En de kans dat je zoiets meemaakt, is best groot als je gaat wandelen in de Allgäuer Hochalpen. Het is een van de meest soortenrijke natuurgebieden in Duitsland. Wandel op de Himmelsstürmer-Route van bergtop naar bergtop en laat je onderweg verrassen door de beesten die je tegenkomt!
De Himmelsstürmer-Route is een van de drie langeafstandsroutes die samen de Wandertrilogie Allgäu vormen. De routes hebben verschillende niveaus, de Himmelsstürmer-Route is de meest alpiene van de drie. In totaal is de route 358 km lang en bestaat uit 24 etappes. De etappes zijn zo gemaakt, dat je aan het einde altijd de mogelijkheid hebt om te overnachten. Veel etappes kun je ook als dagwandeling maken en met het openbaar vervoer weer terug naar je startpunt.
Inlopen op de Trilogie-Rundgang in Bad Hindelang
Voordat we flink gaan bergwandelen in de Allgäuer Hochalpen, lopen we in Bad Hindelang een stukje in. Het stadje ligt mídden in de bergen en is daarom een goede uitvalsbasis voor wandelaars. Bad Hindelang ligt tussen etappe 50 en 51 van de meerdaagse Himmelsstürmer-Route, de alpiene langeafstandsroute die onderdeel van de Wandertrilogie Allgäu is. Het bergbeklimmen bewaren we tot morgen, vandaag proeven we er al even aan met de Trilogie-Rundgang in Bad Hindelang.
Vanuit het centrum wandelen we de berg op. Bij twee overdekte pauzebankjes genieten we van het uitzicht. Vanaf hier is goed het contrast tussen de Allgäuer Hochalpen en de idyllische weides in het dal te zien. Die almen, in het voorjaar met bloemen bezaaid, horen bij het voor de Allgäu zo typische landschap. Cultuurlandschap, noem je dat.
Landbouw en natuur gaan hier hand in hand. En om dat zo in stand te houden, bestaat al sinds de jaren 90 het Ökomodell Hindelang. De 62 boeren in Bad Hindelang verplichten zich hiermee tot duurzame landbouw, waarbij natuurbescherming en dierenwelzijn centraal staat. Zo beheren ze bijvoorbeeld de weides zonder gebruik te maken van kunstmest of gemodificeerd voer. Door extensieve landbouw kan de natuur zich steeds weer regenereren en is de biodiversiteit enorm. En dat laatste – dat zien we tijdens het wandelen. Overal bloeit en zoemt het in de weides rondom Bad Hindelang. De wandelroute steekt een beekje over en daarna keren we – met uitzicht! – weer terug richting het stadje.
Restaurant-tip Bad Hindelang: Ik kon mijn ogen niet geloven toen ik op de kaart van Restaurant Schlosskeller een 100% plantaardige Zwiebelrostbraten mit Käsespätzle zag. Meerdere jaren heeft Peter Brutscher aan het recept voor de vegan rosbief gewerkt. Het resultaat verdient een ereplekje op de menukaart, die sowieso vol lekkere dingen én leuke teksten staat.
Met ‘Emmi’ kom je écht overal
Mensen die net als ik graag met het openbaar vervoer in Duitsland reizen, zullen het wel herkennen: een wandeling in de bergen starten, is soms best een uitdaging. In Bad Hindelang hebben ze daar in 2021 iets op bedacht: EMMI. Twee kleine elektrische busjes rijden zonder vaste route of dienstregeling in de gebieden Hindelang, Bad Oberdorf, Vorderhindelang, Hinterstein, Oberjoch en Unterjoch. Je bestelt EMMI met een app en met de Gästekarte is het zelfs gratis. In de meeste gevallen is de wachttijd maximaal 7 minuten. Meer over EMMI vind je op de website van Bad Hindelang.
Op zoek naar adelaars in de Allgäuer Hochalpen
Kop koffie, broodje bergkaas, rugzak inpakken en los geht’s! Het is nog vroeg in de ochtend als we de bus van Hinterstein naar het Giebelhaus nemen. Hier bevindt zich de adelaarshut van de LBV, de Beierse vereniging voor vogelbescherming.
Steenarenden in de Allgäuer Hochalpen
En vogels zijn hier een belangrijk thema want met een beetje mazzelaar kun je in de Allgäuer Hochalpen de steenadelaar zien! Iemand die het gebied op z’n duimpje kent en weet waar we op moeten letten, is Felix Steinmeyer. “Vroeger zaten steenarenden zelfs in onze middelgebergtes tot het populair werd om op ze te jagen. Sinds 30 jaar leven deze roofvogels weer in de Allgäu, een tiental van hen in de Oberallgäu,” vertelt Felix. Hij bouwt ondertussen de spotting scope op. “Ze hebben een open landschap, rustige plekken om te broeden en genoeg eten nodig. Door de hoge dichtheid aan marmotten zit dat laatste wel goed,” legt hij uit en kijkt door de zoeker. Het is ongelooflijk, maar nog voordat we ook maar een meter hebben gewandeld, is het raak. We spotten de steenarend! Hij cirkelt elegant over de bergkam van de Giebel.
Van mei t/m september (2022) kun je elke zaterdag mee met de Steinadlerwanderung. Samen met een ervaren gids maak je een wandeling in het leefgebied van de steenarend. Hij of zij kan je alles vertellen over deze en andere vogels, en samen gaan jullie ‘m natuurlijk ook proberen te zien. Meer informatie over de steenarend-wandeling (Duitstalig).
Wandelen naar de Engeratsgundsee in de Allgäuer Hochalpen
Pas als de adelaar verdwenen is, kunnen we ons losrukken van de spotting scope. Tijd om te wandelen! Vanaf het Giebelhaus wandelen we steil omhoog. Terwijl de voorjaarsbloemen in het dal uitgebloeid zijn, is het hier hoger in de bergen nog echt lente! Tussen het frisse gras en de kleurige bloemen staan koeien te grazen. We komen steeds hoger, de bomen worden struiken en de paadjes worden smaller. Nog een klein stukje klauteren over de rotsen en dan, achter het ‘randje’ ligt plotseling de Engeratsgundsee voor ons. Het meer ligt in een soort kom en aan de overkant stromen vanaf de Großer Daumen kleine watervallen het meer in. En: er ligt nog sneeuw. Het weerhoudt mij er niet van snel mijn wandelkleding voor een badpak te verruilen en een frisse duik te nemen. Dit is voor mij het ultieme Allgäu-gevoel: wandelen in de bergen en onderweg in een meertje zwemmen. Wat er ook bij hoort: daarna met uitzicht op de indrukwekkende bergtoppen een broodje met bergkaas eten.
Als we dat hebben gedaan, pikken we aan het meer de Himmelsstürmer-Route richting Hinterstein weer op. Er volgt een pittig klimmetje voordat we weer over een randje gaan – wel even omdraaien voor een schitterend zicht op het meer – en aan onze lange afdaling beginnen. Aan mijn linkerhand torenen de bergtoppen (Pfannhölzer, Spicherer Kopf, Mittagspitze) boven me uit, aan mijn rechterhand stroomt een beekje. Terwijl ik zo van het landschap geniet, zou ik bijna vergeten dat we op zoek zijn naar de adelaar. Die laat zich helaas niet meer zien, maar Felix houdt zijn ogen open en ziet wel iets anders: marmotten! De echte verrassing komt tegen vlak voordat we weer in het dal zijn en langs de rivier terug naar Hinterstein lopen. Gemzen! Twee volwassen en twee kleine gemzen wandelen op hun gemakje aan de andere kant van het dal. De Allgäuer Hochalpen zijn een paradijs voor dierenliefhebbers. En behalve een broodje bergkaas en voldoende water, zou iedereen hier een verrekijker in zijn rugzak moeten stoppen!
Wandeling in de Allgäuer Hochalpen in Hinterstein in het kort
- Lengte: 14,8 km
- Hoogtemeters: 890 m omhoog, 1120 m omlaag
- Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
- Bereikbaar met het OV: ja, de route start bij de bushalte ‘Giebelhaus’, die vanuit Hinterstein met buslijn 50 bereikbaar is. Bekijk hier actuele informatie over het OV in Hinterstein (Duitstalig).
Overnachtingstip: Midden in Hinterstein ligt het Bergsteiger-Hotel Grüner Hut. Met een bushalte voor de deur is dit ook een praktische accommodatie als je met het openbaar vervoer reist.
Over de Riedberger Horn: prachtige panorama’s en bergkammen
Met de flinke wandeling van de dag ervoor in de benen, rijden we de volgende dag naar een dal verderop: naar Bolsterlang. De donkere wolken komen ons tegemoet en we hebben onze lichte zorgen over het weer nog niet uitgesproken of het barst al los. Dikke druppels tikken tegen de ruit, de lucht lijkt wel groen-grijs te worden en we horen het gerommel van onweer. Onze spullen laten we in de accommodatie, de eigenaresse tipt ons: “Ga anders eerst even bij onze Dorfladen zitten en drink een kop koffie. Daar hebben jullie ook plek om nog even op de wandelkaart te kijken.” Zo gezegd, zo gedaan. Terwijl het met bakken uit de hemel komt, drinken wij het tweede bakkie van de dag. We pakken de kaart er nog eens bij, smeden nieuwe plannen en jawel, kunnen na een uur droog vertrekken.
We hebben gekozen voor de 15e etappe van de Himmelsstürmer-Route. Die start in Grasgehren, waar je vanuit Bolsterlang met de bus kunt komen. Ook kunnen we die op meerdere plekken inkorten – niet onbelangrijk aangezien er nog onweer in het verschiet ligt. Goed, eerst maar eens starten. Vanaf het busstation bij de skiliften in Grasgehren starten we onze wandeling omhoog. Het eerste doel: de Riedberger Horn. Langs het slingerende bergpaadje bloeien knalroze alpenrozen. Het groen lijkt daardoor nóg groener. Het staat in schril contrast met het grijze weer van vandaag. Gelukkig trekken de wolken op weg naar de tip steeds verder weg en hebben we vanaf de Riedberger Horn (1748 m) daardoor mooi zicht. 360 graden kunnen we om ons heen kijken. Een selfie bij het Gipfelkreuz hoort erbij en dan dalen we over de bergkam weer af. Dit is mijn favoriete stukje van de wandeling. Het pad is smal, is dichtbegroeid met struiken en bloemen, en soms komt er zelfs een stukje klauteren bij kijken. Het is een Gratwanderung, maar wel een ‘light-variant’: we lopen weliswaar over een bergrug, maar niet direct langs een afgrond.
Het is echter geen bergkam waar je met regen wilt zijn en de eerste donkere wolken komen alweer onze kant op. We zetten er een beetje vaart achter en besluiten niet door te wandelen naar de Großen Ochsenkopf, maar richting het dal te gaan. We passeren net de Bolgenalpe als het weer begint te plenzen. Hét moment voor koffie en taart. We hadden het niet beter kunnen treffen, want de kersentaart smaakt hier op de alm erg goed. Als de zon weer even tussen de stortbuien doorpiept, wandelen we verder. Eerst over een breed bospad, dan over de Tobelweg, een klein paadje langs een beek. Vlak voor de volgende bui bereiken we onze accommodatie in Bolsterlang. Voor een regendag hebben we het verrassend droog gehouden 😉
Wandeling over de Riedberger Horn in het kort
- Lengte: 10,8 km
- Hoogtemeters: 350 m omhoog, 900 m omlaag
- Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
- Bereikbaar met het OV: ja, de route start bij de bushalte ‘Riedbergerpass/Mittelalpe’ in Grasgehren, bereikbaar met buslijn 46 vanuit richting Oberstdorf en Hitisau.
- Bekijk de route op Komoot. Dit is een aangepaste wandeling op de 15e etappe van de Himmelsstürmer-Route, die van Grasgehren via vier bergtoppen naar Fischen gaat.
Overnachtingstip: Landhaus Goldener Apfel in Bolsterlang ligt aan de voet van vele bergtoppen en is een fijne uitvalsbasis voor wandelaars. Het ontbijt met bijna uitsluitend biologische en regionale producten is een vermelding waard! Ook aan vegetariërs en veganisten is gedacht.
Starzlachklamm in Sonthofen: waar het water spettert en gorgelt
Als kronende afsluiter van onze wandelingen op de Himmelsstürmer-Route in de Allgäuer Hochalpen, maken we nog een tussenstop in Sonthofen voor een korte wandeling door de Starzlachklamm. Tussen de twee bergen Grünten en Wertacher Hörnle ontspringt een kleine rivier: de Starzlach. Onderweg naar beneden wordt de rivier gevoed door beekjes en wordt steeds groter. En zo baant de Starzlach zich ter hoogte van Sonthofen een weg over, door en tussen de enorme rotsen. Daardoor is een indrukwekkende kloof ontstaan: de Starzlachklamm. Watervallen klateren naar beneden, gorgelend baant de rivier zich een weg tussen de rotsen en als wandelaar kun je niet anders dan alle paar meter weer gefascineerd toekijken. We wandelen over kleine paadjes, houten vlonders en metalen bruggen. Soms direct langs het water, soms er meters boven en soms door een grot. De afwisseling maakt de Starzlachklamm zo gaaf. Spannend zijn trouwens ook de ‘watermolens’, holtes die zijn ontstaan doordat in gaten gevallen stenen door het water rondgedraaid werden.
– Disclaimer: Ik maakte deze wandelreis op uitnodiging van de Allgäu GmbH. Zoals je van me gewend bent, is het enthousiasme dat je leest, 100% van mij. –