Ben jij ook zo dol op bloeiende heide? Het is elk jaar weer een feest: paarse knopjes die opeens uitkomen en de natuur in een spectaculaire zee aan bloemetjes omtoveren. In Duitsland heb je een aantal plekken waar je mooi over de heide kunt wandelen, ook vlak over de grens. In het Münsterland kun je bijvoorbeeld wandelen over de Westruper Heide, een gebied dat zich op maar twee uur rijden van Utrecht bevindt.
Westruper Heide: van landbouwgebied tot wandelparadijs
Als je de overweldigende natuur zo ziet, zou je niet denken dat de Westruper Heide door menselijk toedoen is ontstaan. Heidegebieden hebben bijna altijd dezelfde oorsprong: een gebied dat voor intensieve landbouw gebruikt werd. In het geval van de Westruper Heide bevond zich hier een post-glaciaal duinlandschap dat de resten van een veel groter gebied met zandheuvels vormde. Intensief agrarisch gebruik sinds de Middeleeuwen heeft het oorspronkelijke gemengde bos door brandhoutgebruik en beweiding van het vee teruggeschroefd en de humuslaag door ploegen gereduceerd. De grond was nu alleen nog maar begroeid met planten die goed tegen het gebrek aan voedingsstoffen konden, zoals de bezemheide en jeneverbes.
Helaas verdween in de loop van de tijd een deel van het enorme heidegebied door de industrialisatie van het nabijgelegen Ruhrgebied. Toen werden op grote schaal pijnbomen geplant die nodig waren als kuilhout in de mijnbouw. Om verdere teruggang van de natuur tegen te gaan, werd 63 hectare van de Westruper Heide in 1936 onder natuurbescherming gesteld en werden maatregelen genomen om te zorgen dat ook toekomstige generaties van dit natuurgebied kunnen blijven genieten. Door bijvoorbeeld begrazing in de zomer werd voorkomen dat het gebied vol met bos zou komen te staan.
In de jaren daarna deden organisaties en vrijwilligers ontzettend veel aan het behoud van dit stuk natuur. Dat was niet altijd even makkelijk, zeker niet toen aan het einde van de jaren 80 een heidekever het gebied aantastte. Dat probleem is gelukkig opgelost en sinds 1993 komen er elk jaar 200 heideschnucken (schapen) en 10 geiten gedurende vijf maanden lekker grazen op de heide. Als je mazzel hebt, kun je ze tijdens een wandeling tegekomen! Daarnaast worden in januari of februari de oude gebieden bewerkt door selectieve verbranding. De resulterende as werkt als meststof en verjongt de heide.
Als je vandaag de dag over dit heidegebied in het Münsterland loopt, zie je twee verschillende delen: Naar het stuwmeer de Haltener See toe is het landschap weids en open. Hier bestaat het landschap vooral uit de bezemheide en de zeldzamere dopheide, die goed gedijen op de zanderige weiden. Het licht heuvelachtige terrein geeft steeds weer nieuwe uitzichten over de heidegebieden. Verder naar het oosten kom je juist meer jeneverbesstruiken tegen, die de heide een bijna sprookjesachtige uitstraling geven. In dit schilderachtige landschap vinden talrijke zeldzame diersoorten hun toevluchtsoord.
Onderdeel van Naturpark Hohe Mark in het Münsterland
Als je via Arnhem en vervolgens door het Ruhrgebied naar je vakantiebestemming in Duitsland bent gereden, is de kans groot dat je erlangs bent gereden: Naturpark Hohe Mark. Dit gigantische natuurpark ligt in het Münsterland en kent een grote diversiteit aan landschappen. Je vindt er oeroude bossen, uitgestrekte weides en bijzondere veengebieden. En ook voor liefhebbers van water is er genoeg te ontdekken. Het is het stroomgebied van de rivier de Lippe en als je je wandelgebied goed uitkiest, zul je de kronkelende rivier en haar zijtakken steeds tegenkomen. Watersport is bovendien mogelijk op de vele meren in dit gebied, waarvan Haltern am See de grootste is. En natuurlijk bevindt zich hier ook de Westruper Heide! Stap je volgende keer uit als je langs dit bijzondere stukje natuur rijdt?
Tip: in het noorden van het Naturpark Hohe Mark leeft in Dülmen een groep wilde paarden. Je kunt ze bezoeken, bijvoorbeeld met een excursie. Erg indrukwekkend!
Wandelen op de Westruper Heide
Kronkelende zandpaden dwars over de Westruper Heide nodigen je uit lekker te wandelen en zo dit bijzondere natuurgebied te ontdekken. Er zijn vier bewegwijzerde themapaden, elk 3 tot 4 kilometer lang, die je meenemen naar de bijzonderheden van de Westruper Heide. Ze beginnen op de parkeerplaats Westruper Heide aan de provinciale weg von Flaesheim naar de Halterner Stausee.
- Bienen-Route
- Naturerlebnis-Route
- Heide-Wald-Route
- Dünen-Route
Ook als je niet per se een route wilt volgen, kun je op de Westruper Heide heerlijk een dagje wandelen. Hoe beter je kijkt, hoe meer kleine paadjes erbij lijken te komen. Langs de paden staan hier en daar bordjes met informatie over een bijzonder natuurfenomeen en bij de ingangen van het gebied staan grotere informatieborden waarop je van alles kunt lezen over de fauna, flora en geschiedenis van het gebied. Wie een kleine wandelpauze wil inlassen, hoeft nooit ver naar een bankje te zoeken. Daarvan staan er namelijk een stuk of 30 op de Westruper Heide.
Tip: Wil je je hond meenemen naar de Westruper Heide? Dat kan! Wel moet de hond aan
Wanneer staat de heide in het Münsterland in bloei?
Over de Lüneburger Heide wordt gezegd dat ‘ie in bloei staat van 8 augustus tot en met 9 september. Bij de Westruper Heide is de bloeitijd ongeveer gelijk. Natuurlijk verschilt dit per jaar een beetje, afhankelijk van het weer. Meestal zit je van midden tot eind augustus wel goed. Wil je precies eten wanneer hét moment voor een wandeling over de Westruper Heide is? Bekijk dan de Heideblüten-Barometer van de Lüneburger Heide. Die wordt tijdens de bloeiperiode regelmatig geactualiseerd. Zo weet je precies wanneer je een paarse bloemenzee kunt verwachten!
Tijdens de bloeiperiode op pad met een gids
Het hele jaar door kun je als groep een rondleiding boeken over de Westruper Heide. Tijdens de bloeiperiode worden extra wandelingen met een gids aangeboden. Samen met bospedagoog en landschapsecoloog Heike Kalfhues ontdek je in een uur wat er nu precies zo bijzonder aan dit natuurgebied is. Houd voor data en andere actuele informatie de website van de Westruper Heide in de gaten. Na de rondleidingen hebben de deelnemers de mogelijkheid om het “Kleinste Heidemuseum ter wereld” in het Heidehäuschen te bezoeken. Dit kleine maar fijne museum is liefdevol opgezet door de natuurgidsen van de Hohe Mark e.V. en biedt een kijkje in het leven en overleven van mensen, dieren en planten op de heide.
Meer tips voor heidewandelingen in Duitsland
Ben je ook zo dol op de heide? In Duitsland kun je nog veel meer mooie heidewandelingen maken? Iets noordelijker bevindt zich in het Osnabrücker Land de Wacholderhain. En juist iets zuidelijker kan je prachtig wandelen op de Niedersfelder Hochheide in de buurt van Winterberg.